عوامل مؤثر بر شکل‌گیری اعتماد اجتماعی دانشجویان

اعتماد اجتماعی از جمله مفاهیمی است که در چند دهه اخیر با چشم‌انداز خاصی مطرح شده است؛ به طوری‌که اندیشمندان متعددی از جمله اوچی، اعتماد اجتماعی را کلید موفقیت سازمانی دانسته‌اند و در تأیید آن اوسلانر، از آن به عنوان تسهیل‌گر روابط انسانی یاد کرده است. در این پژوهش که در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز صورت گرفته است، توجه اصلی پژوهش به متغیرهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مؤثر بر اعتماد اجتماعی قرار گرفته است. لذا با توجه به تحقیقات صورت گرفته درباره این موضوع، برخی از عوامل اجتماعی (سرمایه اجتماعی، تعاملات هم‌کاری‌جویانه و...) ، عوامل سیاسی (عمل‌کرد دولت، احزاب سیاسی و..) و عوامل اقتصادی (فقر، تورم و..) شناسایی شده‌اند که بر اعتماد اجتماعی تأثیر داشته‌اند. برای تبیین روابط منطقی بین متغیرهای یادشده و اعتماد اجتماعی از نظریه‌های گوناگونی استفاده شده است که عبارت‌اند از نظریه تونیس (گمانشافت، گزلشافت)، وبر (کنش عقلانی)، زتومکا (مخاطره)، گیدنز (اعتماد به نظام‌های انتزاعی) و چلبی (روابط انجمنی). روش تحقیق مطرح شده در این پژوهش پیمایشی بوده و داده‌های حاصله از 248 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز، که نمونه آماری ما را تشکیل می‌دهند، گردآوری شده است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که میزان اعتماد اجتماعی در بین نمونه مطالعه شده متوسط بوده است و رابطه آن با عوامل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و سیاسی با استفاده از آزمون‌های آماری از جمله پیرسون، T-Test و آزمون آنالیز واریانس، به جز در چند مورد، خطی است. در واقع چنین می‌توان گفت که بر اساس یافته‌های مطالعات پیشین و نظریات طرح شده، به جز سه متغیر اعتماد به نظام‌های انتزاعی، جنس، و تحصیلات، بقیه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته اعتماد اجتماعی، رابطه خطی داشته‌اند. به علاوه نتایج حاصله از مدل رگرسیونی چند متغیره تحقیق نشان می‌دهد که 76 درصد از تغییرات متغیر وابسته، با متغیرهای مستقل پژوهشی تبیین و پیش‌بینی می‌شود. نتیجه نهایی پژوهش اینکه در تبیین اعتماد اجتماعی عوامل عمده‌ای دخیل است، در پژوهش حاضر نیز سهم عوامل اجتماعی و فرهنگی بیش‌تر از سایر عوامل بوده است.